Δυσανεξία στη Γλουτένη: 7 Μύθοι και Διατροφικές Αλήθειες
Η κοιλιοκάκη, γνωστή και ως δυσανεξία στη γλουτένη ή εντεροπάθεια από γλουτένη, είναι μια χρόνια αυτοάνοση διαταραχή που επηρεάζει το λεπτό έντερο σε γενετικά προδιατεθειμένα άτομα. Η κατανάλωση γλουτένης, μιας πρωτεΐνης που βρίσκεται στο σιτάρι, το κριθάρι, τη σίκαλη (και σε κάποιες περιπτώσεις στη βρώμη), προκαλεί μια λανθασμένη αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος, οδηγώντας σε φλεγμονή και βλάβη στο βλεννογόνο του λεπτού εντέρου. Παρά την αυξανόμενη ευαισθητοποίηση για αυτή την πάθηση, εξακολουθούν να υπάρχουν πολλοί μύθοι γύρω από αυτήν, ιδίως σε σχέση με τη διατροφή. Ας εξερευνήσουμε επτά από αυτούς.
Μύθος #1: Η νόσος διαγιγνώσκεται συνήθως στην παιδική ηλικία.
Πραγματικότητα: Αν και η κοιλιοκάκη μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία μετά την εισαγωγή της γλουτένης στη διατροφή ενός μωρού, συχνά διαγιγνώσκεται πολύ αργότερα στη ζωή, συνήθως μεταξύ 46 και 56 ετών, και σε ένα ποσοστό μετά τα 60. Παράγοντες όπως το σωματικό ή ψυχικό στρες (π.χ. ιογενείς λοιμώξεις, χειρουργικές επεμβάσεις, έντονο άγχος) μπορούν να πυροδοτήσουν την εμφάνιση αυτής της διαταραχής σε μεγαλύτερη ηλικία.
Μύθος #2: Η πάθηση επηρεάζει μόνο το έντερο.
Πραγματικότητα: Η κατανάλωση γλουτένης σε άτομα με κοιλιοκάκη προκαλεί μια αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος που βλάπτει τις λάχνες του λεπτού εντέρου, τις μικροσκοπικές προεξοχές που απορροφούν τα θρεπτικά συστατικά. Αυτή η βλάβη οδηγεί σε μειωμένη απορρόφηση. Ωστόσο, τα γαστρεντερικά προβλήματα (φούσκωμα, πόνος στην κοιλιά, χρόνια διάρροια/δυσκοιλιότητα, εμετοί, απώλεια βάρους) δεν είναι πάντα το κύριο σύμπτωμα. Η εν λόγω κατάσταση μπορεί να εκδηλωθεί με μια ευρεία γκάμα συμπτωμάτων που επηρεάζουν και άλλα συστήματα του οργανισμού, όπως αναιμία που δεν ανταποκρίνεται στη θεραπεία με σίδηρο, κούραση, χαμηλό ανάστημα, καθυστερημένη εφηβεία, πόνοι στις αρθρώσεις, εγκεφαλική ομίχλη και διαταραχές περιόδου.
Μύθος #3: Κοιλιοκάκη και δυσανεξία στη γλουτένη είναι το ίδιο πράγμα.
Πραγματικότητα: Αν και και οι δύο καταστάσεις σχετίζονται με την κατανάλωση γλουτένης, είναι διαφορετικές. Η κοιλιοκάκη είναι μια αυτοάνοση νόσος που διαγιγνώσκεται με ειδικές εξετάσεις αίματος (ανίχνευση αντισωμάτων) και βιοψία εντέρου (για να επιβεβαιωθεί η βλάβη στις λάχνες). Η δυσανεξία στη γλουτένη (μη κοιλιοκάκη ευαισθησία στη γλουτένη) προκαλεί παρόμοια συμπτώματα μετά την κατανάλωση γλουτένης, αλλά δεν προκαλεί βλάβη στο έντερο ούτε ανιχνεύονται τα ίδια αντισώματα.
Μύθος #4: Μια δίαιτα χωρίς γλουτένη θεραπεύει πάντα τα συμπτώματα.
Πραγματικότητα: Η αυστηρή τήρηση μιας δίαιτας χωρίς γλουτένη είναι η κύρια θεραπεία για την κοιλιοκάκη και οδηγεί σε βελτίωση του βλεννογόνου του εντέρου. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις, τα συμπτώματα επιμένουν παρά την εφαρμογή της δίαιτας (μη ανταποκρινόμενη κοιλιοκάκη). Αυτό μπορεί να οφείλεται σε τυχαία κατανάλωση γλουτένης (π.χ. διασταυρούμενη μόλυνση), σε άλλες υποκείμενες παθήσεις ή σε λανθασμένη διάγνωση.
Μύθος #5: Τροφές χωρίς γλουτένη είναι απαραίτητα πιο υγιεινές και βοηθούν στην απώλεια βάρους.
Πραγματικότητα: Η δίαιτα χωρίς γλουτένη είναι θεραπευτική για τα άτομα με αυτή τη γαστρεντερική διαταραχή, αλλά δεν είναι απαραίτητα πιο υγιεινή για τον γενικό πληθυσμό. Πολλά επεξεργασμένα τρόφιμα χωρίς γλουτένη περιέχουν περισσότερα σάκχαρα, λιπαρά και πρόσθετα.
Μύθος #6: Μπορώ να καταναλώνω μικρές ποσότητες γλουτένης χωρίς πρόβλημα αν έχω διαγνωστεί με την πάθηση.
Πραγματικότητα: Ακόμη και μικρές ποσότητες γλουτένης μπορούν να προκαλέσουν βλάβη στο λεπτό έντερο ατόμων με κοιλιοκάκη, αυξάνοντας τον κίνδυνο μακροχρόνιων επιπλοκών. Η αυστηρή τήρηση μιας δίαιτας χωρίς γλουτένη είναι απαραίτητη.
Μύθος #7: Όλα τα δημητριακά χωρίς γλουτένη είναι ασφαλή για κατανάλωση.
Πραγματικότητα: Ενώ υπάρχουν πολλά δημητριακά χωρίς γλουτένη (ρύζι, καλαμπόκι, κινόα, κεχρί), είναι σημαντικό να ελέγχουμε τις ετικέτες για πιθανή διασταυρούμενη μόλυνση. Η βρώμη, παρόλο που θεωρείται από πολλούς ως χωρίς γλουτένη, συχνά υφίσταται διασταυρούμενη μόλυνση. Μόνο η βρώμη με πιστοποίηση “χωρίς γλουτένη” είναι ασφαλής.
Συμπέρασμα:
Η σωστή ενημέρωση για την κοιλιοκάκη είναι απαραίτητη για την έγκαιρη διάγνωση και την αποτελεσματική αντιμετώπισή της. Εάν υποψιάζεστε ότι έχετε κοιλιοκάκη ή δυσανεξία στη γλουτένη, συμβουλευτείτε έναν ειδικό (γαστρεντερολόγο ή διαιτολόγο) για περαιτέρω διερεύνηση και εξατομικευμένες συμβουλές.
Για επιπλέον πληροφορίες: https://www.health.harvard.edu/blog/celiac-disease-exploring-four-myths-202411063079
Βρείτε ενδιαφέρουσες πληροφορίες στο άρθρο μας: https://pavlidou.gr/foyskoma-kai-aeria-i-diaita-fodmap-mporei-na-voithisei/
